گفتگو با خانم روح انگیز میرزایی خواننده ترانه های گیل و تالش

شنبه 12 آذر 1384


گزارشی که پیش رو دارید گفت و گویی است بین سایت هنر و موسیقی و خانم روح انگیز میرزایی از خوانندگان فلکوریک ایران مقیم سوئد که هماهنگی آن را دوست عزیز و ارجمند آقای یعقوب نوروزی از نوازنگان چیره دست بربط و سرپرست گروه وارش به خوانندگی خانم روح انگیز انجام دادند . امیدواریم مورد توجه شما دوستان قرار گیرد.
خانم روح انگیز با تشکر از شما و با عرض خسته نباشید لطفا بیوگرافی خود را برای ما باز گو کنید ؟
من روح انگیز میرزایی هستم – خواننده ترانه های گیل و تالش – خواننده قدیمی رادیو تلوزیون ایران از سال 49 شروع به خواندن کردم و 5 سال ترانه های گیل و تالش را اجرا کردم و بعد برای ادامه تحصیل عازم کشور سوئد شدم و در آنجا در رشته ادبیات تحصیل کردم و معلم هستم. موسیقی را هم چنان دنبال کردم و برای شناساندن موسیقی ناحیه خودم در اوایل کار در سوئد برنامه هایی را دنبال کردم که در رادیو و تلوزیون سوئد به اجرا در آمدند –مدرسه موسیقی نرفتم ولی با اساتید مختلف کار کردم که در فرهنگ و هنر حضور داشتند دوره های آقای کریمی را گذراندم ولی در حقیقت کار من موسیقی فلکوریک تالش و گیل است زبان مادری ام تالشی ولی گیل را هم یاد گرفتم.
لطفا کمی در رابطه با موسیقی محلی برای ما صحبت کنید ؟
موسیقی محلی در حقیقت ریشه ی موسیقی ملی ماست – در نتیجه می توان از ان به عنوان بستر یاد کرد و دستگاهای موسیقی ما از موسیقی محلی ما ریشه گرفته اند .
لطف کنید کمی وسیع تر در رابطه با موسیقی گیلکی صحبت بفرمایید؟
من در رابطه با تخصصم که موسیقی تالش است صحبت می کنم من دستان های موسیقی تالش را اجرا می کنم و اولین نفر بودم که موسیقی تالش را با موسیقی ملی ایران پیوند دادم گرچه قبلا آقای آشورپور به صورت گیلکی آن ها را اجرا کرده بودند مثل ترانه هیار – هیاربعد از رقتن من از ایران دوستان دیگری هم این راه را ادامه دادند . این نوع موسیقی از دستان ها شروع می شود دستان ها به معنی مقام های موسیقی آن ناحیه هستند. – نوروز نامه ها که موسیقی تالش را در بر می گیرد. همین طور در موسیقی گیلکی بخش هایی وجود دارند که به صورت سینه به سینه تا به حال حفظ شده و من آن ها را باز خوانی کردم . اساتید دیگری هم مثل آقای پور رضا این کار را انجام داده اند. در موسیقی گیل از شور – دشتی- دیلمان – سلمک و ... استفاده فراوانی می شود و از این ها فراتر نمی رود . من کارهای جدیدی ارائه دادم که برای نسل بعد هم بماند مثلا گوشه ی یتیم سگاه که در شوشتری اجرا کردم .
ساختار موسیقی تالش با جاهای دیگر استان گیلان چه فرق یا چه تشابهی دارد؟
ما بیشتر به دستان های تالش توجه می کنیم موسیقی گیل همان فرم خودش را که برای عام آشناست دارد و همه اشتباها با تالش اشتباه می گیرند. کلا موسیقی که در منطقه استان گیلان داری شامل 3 قسمت است: 1) منطقه کوهستانی شرقی 2) منطقه کوهستانی غربی 3) منطقه جلگه ای . منطقه کوهستانی شرقی که دیلمان در آن قرار دارد و منطقه کوهستانی غربی که تالش در آن قرار دارد و منطقه جاگه ای که نزدیک به دریا است. که این 3 ناحیه هر کدام موسیقی خاص خود را دارند. در کل ما این 2 قوم گیل و تالش را نمی توانیم از هم جدا کنیم به این دلیل که از فرهنگ نزدیکی بر خوردار هستند.موسیقی تالش ساختارهای خاص خودش را دارد ما دستان ها را فرم دیگری می خوانیم موسیقی کوهستانی گیل بیشتر از حزن و اندوه برخوردار است ولی موسیقی جلگه ای این گونه نیست و این به خاطر نوع زندگی این دو قسمت است.
سیر تحولات در این سال ها در موسیقی گیلان چگونه بوده؟
ما به خاطر موسیقی هایی که بیرون از این منطقه می آید متاسفانه تاثیرات منفی روی موسیقی این منطقه می گذارد ما سعی می کنیم ریشه ها را نگه داریم متاسفانه تعداد کسانی که این ریشه ها را نگه می دارند محدودند من به سی دی جدید تالشی که تازه روانه بازار شده بود نگاهی انداختم غمگین شدم چون با سازهای خود آن منطقه اجرا نشده بود و با کیبورد و .... نواخته شده بودند خب این کار به موسیقی محلی ما ضربه وارد می کند و جبران آن بسیار سخت است. من وقتی موسیقی عرفانی تالش را با ساز نی آن منطقه گوش می دهم روی ذهن . جان و روح من تاثیر می گذارد تا به خواهم با سینتی سایزر گوش دهم .....!!!!!
آیا این نوع موسیقی در سال های اخیر پیشرفتی هم داشته؟
جوان ها از ریشه ها جدا شده اند و تعداد معدودی از آن ها هستند که به ریشه ها توجه دارند و هنوز قدیمی ها آن ها را نگه داشته اند . ساز بندی در این نوع موسیقی خیلی مهم است که با سازهای ملی و محلی خودمان به اجرا در آید مثلا من کاری را با سازبربط انجام دادم که جزو سازهای ملی ماست و ریشه در گوشت و پوست ما دارد ولی همیشه به آن بهائی کم داده شده که زحمت نواختن آن را آقای یعقوب نوروزی کشیدند و اکثر تنظیمات قطعات هم از ایشان بود چون خودشان با حال و هوای موسیقی آن منطقه به خوبی آشنا هستند و کار هم بسیار خوب به انجام رسید.
تلفیق شعر و موسیقی سنتی ما و موسیقی گیلان به چه شکل بوده؟ چه قدر به هم نزدیک و چه قدر به هم دور هستند؟
هم از نظر ساز بندی و هم از نظر گوشه های موسیقی ایران که هم در این نوع موسیقی استفاده می شود و هم در موسیقی ملی یا سنتی با هم در ارتباط هستند و به هم نزدیک.
آیا موسیقی گیلکی یا خاص تربگوییم تالشی تا به حال با موسیقی ارکسترال تلفیق شده اند ؟ منظورم ارکستر مجلسی یا ارکستر بزرگ یا حتی قطعاتی تنظیم شده برای ارکستر سنفنیک است؟
این کار را اساتید قدیم از جمله استاد روح ا .... خالقی انجام داده اند و خواننده آن آقای احمد آشور پور بودند یا به تنظیمات آقای کامبیز روشن روان می توان اشاره کرد که از ارکستراسیون و ترکیبات موسیقی جهانی و همچنین سازهای جهانی هم استفاده کرده اند.
تاثیرات تنظیمات ارکسترال چگونه بوده ؟ آیا باعث تحولات موسیقی گیل شده یا خیر؟
گفتم- موسیقی محلی را به خصوص موسیقی گیل را زیاد به صورت ارکسترال کار نکرده اند و به همین دلیل تاثیر چشم گیری هم نداشته.
خارج از ایران موسیقی تالش به صورت ارکسترال کار نشده که اهنگسازان ایرانی این کار را انجام داده باشند؟
خیر.
لطفا کمی در رابطه با شعر تالش برای ما صحبت کنید؟
بیشترین شعری که ما داریم در حقیقت 2 بیتی های گیل و تالش است و افراد مختلف جمع آوری کرده اند در واقع شعر گیل مثل کاغذهای پاره پاره شده ایست که دوباره به هم چسبانده شده افرادی مثل دکتر عبدلی – آقای فومنی – آقای پوینده _ آقای مظفری – خانم کاویانی آقای شجاعی فر و کارهای خودم که آن ها را دوباره جمع آوری کرده و به هم چسباندیم . من در کارهایم از شعرهای نسل جوان گیل و تالش هم استفاده می کنم.
فعالیت بانوان در موسیقی گیلان چگونه است؟
در این اواخر خیلی محدود شده ولی اگر از نظر ریشه ای و کلاسیک به خواهیم بررسی کنیم بانوان سهم بسیار بسزایی دارند مثلا خانم ها در شالیزارها که کار می کنند همزمان ( به صورت کرال ) در حال خواندن هستند و ترانه های فلکور را می خوانند تا با روحیه ای بهتر و شادمان تر کار کنند. در این اواخر سعی کردم گروه بانوان درست کنم ترانه های گیل و تالش را اجرا کنند و در ان از سازهای قانون – عود – تنیک – تار و ..... استفاده شده.
فرق بین موسیقی گیلان و مازندران چیست؟
ما می گوییم موسیقی شمال ایران مازندران هم جزو آن است و این 2 نوع موسیقی با هم در ارتباط هستند ولی نوع لحن گویش آن ها با هم فرق دارد.
آیا شما ساز هم می نوازید ؟
خیر.
شما هیچ وقت موسیقی سنتی کار نکردید؟
چرا – از آقای فروزانفر و آقای راغب با ارکستر رادیو تلوزیون کار اجرا کرده ام .
آینده موسیقی محلی را به چه شکل می بینید و به طور خاص موسیقی گیلان را؟
این سوال را موسیقی دان ها باید پاسخ دهند .
شما به عنوان خواننده فلکور پاسخ دهید ؟
در این بازار آشفته این نوع موسیقی در حال تضعیف شدن است و خیلی سخت است که موسیقی فلکور را پایدار نگاه داشت و از اوضاع خوبی برخوردار نیست .
و در آخر؟
موسیقی محلی ما مانند گنج است و با ارزش . روز به روز به ارزش آن اضافه می گردد با این که شاید در زیر خاک بماند ولی هیچ وقت از بین نخواهد رفت . با تشکر از شما که وقت خود را در این سفر کوتاه در اختیار ما گذاشتید

لینک مطلب: www.artmusic.ir/news/show.asp?id=6426